Bướu cổ là một tình trạng khá phổ biến mà nhiều người gặp phải, đặc biệt là ở vùng cổ, nơi tuyến giáp nằm. Vậy bướu cổ xuất hiện ở đâu, nguyên nhân và cách điều trị như thế nào? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây.
1. Bướu cổ là gì?
Bướu cổ là sự phình to hoặc nổi lên của tuyến giáp, một tuyến nội tiết quan trọng nằm phía trước cổ, dưới Adam’s apple. Tuyến giáp có nhiệm vụ sản xuất các hormone giúp điều tiết quá trình chuyển hóa của cơ thể, cũng như tác động đến nhiều chức năng sống khác. Khi tuyến giáp hoạt động không bình thường, nó có thể dẫn đến tình trạng phình to, tạo thành một khối bướu ở cổ.
2. Bướu cổ nằm ở vị trí nào?
Bướu cổ thường xuất hiện ở vùng cổ, ngay dưới thanh quản, nơi tuyến giáp nằm. Tuyến giáp có hình dạng giống như một con bướu nhỏ và thường có kích thước bằng một quả nho hoặc nhỏ hơn, nhưng khi tuyến giáp bị phình to do các nguyên nhân khác nhau, bướu cổ sẽ có kích thước lớn hơn, có thể làm nổi bật phần cổ.
Vị trí chính xác của bướu cổ có thể thay đổi tùy theo loại bệnh lý của tuyến giáp. Bướu có thể là một hoặc nhiều khối u nhỏ, hoặc là sự phát triển không đồng đều của các tế bào trong tuyến giáp. Tùy vào mức độ nghiêm trọng và nguyên nhân gây ra bướu cổ, bướu có thể xuất hiện một bên hoặc ở cả hai bên cổ.
3. Nguyên nhân gây bướu cổ
Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng bướu cổ. Dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến:
a. Suy giáp (hypothyroidism)
Khi tuyến giáp không sản xuất đủ hormone cần thiết cho cơ thể, nó có thể bị kích thích và phình to. Đây là một nguyên nhân phổ biến gây bướu cổ, đặc biệt là ở những người thiếu i-ốt trong chế độ ăn uống.
b. Cường giáp (hyperthyroidism)
Ngược lại với suy giáp, khi tuyến giáp sản xuất quá nhiều hormone, nó cũng có thể dẫn đến sự phát triển của bướu cổ. Cường giáp thường đi kèm với các triệu chứng như tăng nhịp tim, giảm cân nhanh chóng, lo âu, và tăng động.
c. Viêm tuyến giáp (thyroiditis)
Viêm tuyến giáp là tình trạng tuyến giáp bị viêm do nhiễm trùng hoặc tự miễn dịch. Viêm tuyến giáp có thể làm sưng cổ và tạo thành bướu. Một trong các bệnh viêm tuyến giáp nổi bật là bệnh Hashimoto.
d. U tuyến giáp
Đôi khi, các tế bào trong tuyến giáp phát triển một cách bất thường, tạo ra các khối u. Những khối u này có thể là lành tính (không gây hại) hoặc ác tính (ung thư). U tuyến giáp có thể là nguyên nhân gây bướu cổ, tuy nhiên không phải tất cả các u tuyến giáp đều gây nguy hiểm.
e. Thiếu hụt i-ốt
Thiếu hụt i-ốt trong chế độ ăn uống là một nguyên nhân phổ biến gây ra bướu cổ. I-ốt là một nguyên liệu quan trọng để sản xuất hormone tuyến giáp, và khi thiếu hụt, tuyến giáp sẽ cố gắng phát triển để bù đắp cho sự thiếu hụt hormone.
4. Triệu chứng của bướu cổ
Các triệu chứng của bướu cổ có thể khác nhau tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra bệnh. Một số dấu hiệu và triệu chứng phổ biến bao gồm:
- Cổ sưng hoặc có cảm giác nặng nề.
- Khó nuốt hoặc khó thở do sự chèn ép của bướu lên khí quản hoặc thực quản.
- Cảm giác căng tức ở cổ.
- Các dấu hiệu liên quan đến cường giáp hoặc suy giáp như mệt mỏi, thay đổi cân nặng, và thay đổi nhiệt độ cơ thể.
Trong trường hợp bướu cổ gây ra triệu chứng nghiêm trọng như khó thở hoặc nuốt, bệnh nhân cần đi khám bác sĩ ngay lập tức.
5. Cách điều trị bướu cổ
Việc điều trị bướu cổ phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh. Dưới đây là một số phương pháp điều trị phổ biến:
a. Điều trị bằng thuốc
- Nếu bướu cổ do cường giáp, thuốc chống suy giáp có thể giúp giảm sự phát triển của tuyến giáp.
- Trong trường hợp suy giáp, bác sĩ có thể kê đơn thuốc hormone giáp thay thế để giúp cơ thể duy trì mức hormone bình thường.
b. Phẫu thuật
Trong trường hợp bướu cổ lớn hoặc có nguy cơ gây ung thư, phẫu thuật cắt bỏ một phần hoặc toàn bộ tuyến giáp có thể được chỉ định.
c. Xạ trị
Đối với bướu cổ do ung thư tuyến giáp, xạ trị có thể là một phương pháp điều trị hữu hiệu.
6. Phòng ngừa bướu cổ
Để phòng ngừa bướu cổ, việc bổ sung đủ i-ốt trong chế độ ăn uống là rất quan trọng. Ngoài ra, duy trì một lối sống lành mạnh và thường xuyên kiểm tra sức khỏe tuyến giáp sẽ giúp phát hiện kịp thời các vấn đề liên quan đến tuyến giáp.
Bên cạnh đó, nếu bạn có tiền sử gia đình bị bệnh tuyến giáp, hãy đi khám sức khỏe định kỳ để kiểm tra tình trạng tuyến giáp và phát hiện sớm các vấn đề.
Kết luận
Bướu cổ là một bệnh lý phổ biến liên quan đến tuyến giáp và có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe. Việc phát hiện sớm và điều trị đúng cách sẽ giúp kiểm soát tình trạng bướu cổ và ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm. Nếu bạn có bất kỳ triệu chứng nào liên quan đến tuyến giáp, đừng ngần ngại thăm khám bác sĩ để được tư vấn và điều trị kịp thời.
